Cloud czy on-premise – co jest lepsze dla Twojej firmy?

W dzisiejszych czasach, gdy praktycznie każda firma działa w środowisku cyfrowym, jednym z najważniejszych wyborów, przed którym stają organizacje, jest wybór pomiędzy wdrożeniem środowiska lokalnego, a skorzystaniem z usług chmurowych. Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety, a ostateczna decyzja powinna być ściśle związana z indywidualnymi możliwościami i potrzebami firmy.

Krótka historia od on-premise do chmury.

Historia rozwiązań on-premise sięga lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Wówczas pojawiły się pierwsze komputery o dużej mocy obliczeniowej, a wraz z nimi popyt na systemy informatyczne, które miałyby wspierać zarządzanie danymi i procesami biznesowymi. Firmy decydowały się na zakup własnych serwerów oraz budowę lokalnych centrów danych, a ich infrastruktura IT zaczynała się rozwijać w sposób który wówczas uznawany był za najlepszy i najbezpieczniejszy.

Dla szybko rozwijających się organizacji tradycyjne metody przechowywania danych zaczęły z czasem być niewystarczające i zbyt kosztowne. Zainicjowało to rynkowe poszukiwania bardziej efektywnych rozwiązań. Rozwój wirtualizacji, czyli możliwość uruchomienia wielu maszyn wirtualnych na jednym fizycznym serwerze, otworzył nowe możliwości w zakresie zarządzania danymi.

Kolejnym etapem było pojawienie się technologii internetowych oraz wzrost popularności usług sieciowych. Coraz więcej firm zaczęło przeprowadzać swoje działania w sieci, potrzebując jednocześnie coraz większej ilości zasobów. Doprowadziło to do powstania koncepcji chmury obliczeniowej, czyli usługi umożliwiającej wykorzystanie zdalnych zasobów, które zapewnią elastyczność, skalowalność, mobilność i dostępność z każdego miejsca na świecie. Pierwsze usługi chmury obliczeniowej pojawiły się na rynku w połowie lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku, ale dopiero rozwój technologii i zwiększenie przepustowości sieci umożliwiło ich szersze rozpowszechnienie.

Obecnie oferowane są różne rodzaje rozwiązań chmurowych, a ich konfiguracja jest nieograniczona. Do najbardziej popularnych należą: chmura publiczna, prywatna, hybrydowa oraz multi-cloud. Rozwiązania te, można także podzielić ze względu na rodzaj i zakres oferowanych usług:

• Infrastruktura jako usługa (IaaS) - dostawcy usług chmurowych (CSP) zarządzają infrastrukturą IT, ale odpowiedzialność za kolejne warstwy leży po stronie firmy.

• Platforma jako usługa (PaaS) - CSP utrzymują oprogramowanie oraz infrastrukturę, zmniejszając liczbę zadań administracyjnych po stronie wewnętrznych zespołów IT, pozwalając im skupić się na rozwoju aplikacji.

• Oprogramowanie jako usługa (SaaS) - użytkownicy chmury mają dostęp do oprogramowania i aplikacji, z których korzystają online. Wszystkim, w tym aktualizacją oprogramowania, zarządzają jego dostawcy.

Trendy rynkowe on-premise i cloud.

Liczba rozwiązań chmurowych buduje niezaprzeczalnie rosnący trend. Coraz więcej firm udostępnia swoje usługi i produkty w wersji abonamentowej, rezygnując całkowicie z rozwiązania lokalnego. Gartner jednoznacznie przewiduje nieuchronne przejście do chmury. Rok 2025 ma być pod tym względem przełomowy. Po raz pierwszy w historii przychody z rozwiązań chmurowych mają przewyższyć przychody z rozwiązań lokalnych. Analogicznie prognozowane są wartości na poziomie 917 miliardów dolarów z chmury oraz 868 miliardów dolarów z on-prem.

Przybliżone dane w raporcie "Global Cloud Computing Market: Market Size, Trends, And Forecast (2020 - 2025)" podaje Statistica. Zgodnie z nim, szacuje się, że globalny rynek rozwiązań chmurowych wzrośnie z wartości 371 miliardów dolarów za rok 2020, do ponad 832 miliardów dolarów za 2025 roku. Oznacza to ponad dwu krotne zwiększenie jego wartości przez okres zaledwie pięciu lat. Według raportu McKinsey„Chmura 2030” w perspektywie 7 lat, wykorzystanie rozwiązań chmurowych może przynieść Polsce dodatkowe 120 mld złotych, czyli równowartość 4% PKB kraju.

Przeglądając jednak statystyki dotyczące przedsiębiorstw, które korzystają z rozwiązań chmurowych trend mimo swojej tendencji wzrostowej, nie utrzymuje już tak dużej dynamiki. Zgodnie z danymi Eurostat, średnie procentowe użycie chmury obliczeniowej, wśród firm z krajów członkowskich Unii Europejskiej wynosi 42%. Dla porównania, w krajach skandynawskich, takich jak Szwecja czy Finlandia jest to 75%. Wynik znacznie obniżają kraje będące na niższym poziomie transformacji cyfrowej, np. Rumunia czy Bułgaria, gdzie średnia osiąga tylko 13%. Spośród firm, które korzystają z chmury zdecydowana większość (79%) wybrała to rozwiązanie do hostowania swoich systemów poczty elektronicznej. Około dwie trzecie ankietowanych (61%) używa chmury do przechowywania plików (68%) oraz oprogramowania biurowego, takiego jak edytory tekstu, czy arkusze kalkulacyjne. Natomiast, ponad połowa korzysta z oprogramowania zabezpieczającego w chmurze (59%).

Raport PMR z 2022 roku dla Polskiej Chmury pokazuje, że tylko 37% Polskich przedsiębiorstw przeniosło wszystkie swoje zasoby do chmury, a 25% przeniosło zaledwie 8% zasobów. Podobne dane wskazują badania przeprowadzone przez OVHcloud oraz Intel Polska, według których z technologii chmury korzysta ponad połowa badanych firm (59%). Wyższe zastosowanie chmury deklarują przede wszystkim organizacje w których transformacja cyfrowa oceniana jest wysoko (65%) i bardzo wysoko (74%).

Równolegle do rosnącego zainteresowania chmurą zaczyna kształtować się całkowicie odmienny trend, polegający na rozwoju środowisk hybrydowych i zachowaniu balansu w wykorzystaniu chmury, dopasowanym do realnych potrzeb i specyfiki konkretnej firmy. W 2022 o 40% wzrosła liczba dużych firm na świecie, które zrezygnowały z rozwiązań chmury obliczeniowej i planują powrócić do on-premise lub kolokacji w komercyjnym centrum danych.

On-premise to bezpieczne lokalne rozwiązanie.

Rozwiązanie on-premise (skrótowo „on-prem”), zakłada stworzenie przez firmę lokalnego środowiska IT, w którym będzie ona przechowywać dane i zarządzać aplikacjami. Organizacja inwestuje we własne serwery, ale dzięki temu może je wybrać, dowolnie nimi zarządzać i optymalizować pod kontem bezpieczeństwa. Zyskuje prywatność i niezależność od dostawców czy podmiotów trzecich. Zazwyczaj firma odpowiada za samodzielne administrowanie, serwis oraz zabezpieczenie całej infrastruktury, czyli nie tylko sprzętu (hardware), ale i oprogramowania (software).

Najważniejszą zaletą rozwiązania lokalnego jest wysoki poziom bezpieczeństwa i prywatności zasobów, wynikający z możliwości kompleksowego dostosowywania wewnętrznego środowiska, do zmieniających się potrzeb firmy lub cyber zagrożeń. Własne centra danych umożliwiają pełne zachowanie prywatności, ponieważ serwery nie są w żaden sposób współdzielone, a dostęp do nich mają tylko i wyłącznie pracownicy firmy, co potencjalnie zmniejsza ryzyko naruszenia bezpieczeństwa i ułatwia wszelkie procedury.

Administratorzy zyskują także wyższy poziom kontroli nad urządzeniami i zasobami, dzięki czemu mogą na bieżąco weryfikować czy działają one poprawnie. W przypadku awarii mają możliwość szybszej reakcji i nie muszą polegać na zewnętrznych dostawcach, co w zależności od modelu czy też rodzaju wybranej usługi, może wymagać kontaktu nie tylko z dystrybutorem, ale także z producentem, a czasem nawet i z bezpośrednim dostawcą samej usługi.

Rozwiązanie lokalne gwarantuje organizacji stały dostęp do systemu i zasobów, co w przypadku awarii czy naruszenia bezpieczeństwa może okazać się kluczowe. Co więcej, w obecnej niestabilnej sytuacji politycznej pełne uzależnienie firmy od dostępu do Internetu, dostępności usługi po stronie dostawcy, czy też brak Business Continuity Plan (Planu Ciągłości Działania) może mieć poważne konsekwencje biznesowe.

Utrzymywanie danych na własnych serwerach umożliwia także realną kontrolę nad sposobem ich przechowywania i przetwarzania, a tym samym jest skuteczniejszym narzędziem pozwalającym na spełnienie wymogów i regulacji prawnych typu RODO, ISO czy też obostrzenia KNF. Implementacja ścisłej polityki bezpieczeństwa i kontroli dostępu jest szczególnie ważna dla firm, które przechowują wrażliwe dane klientów lub informacje o swoich procesach biznesowych. Regulacje prawne obligują firmy posługujące się danymi krytycznymi, a także organizacje z niektórych sektorów takich jak np. obronność czy bankowość, do najwyższego poziomu kontroli.

Rozwiązania lokalne nie generują stałych opłat abonamentowych. Wymagają jednorazowej inwestycji, w infrastrukturę czy też zakup licencji oprogramowania, ale dzięki temu firma nie ponosi niezbędnych do jej funkcjonowania okresowych kosztów, które bardzo często w dłuższej perspektywie, np. dwóch lat, mogą przewyższyć zakupu jednorazowego. Co więcej amortyzacja środków może przynieść firmie spore oszczędności. Wykorzystanie dzierżawy lub kolokacji serwerów może także okazać się skutecznym sposobem na obniżenie kosztów posiadania własnej serwerowni.

Minusy on-prem.

Z drugiej strony, korzystanie z on-premise wiąże się z pewnymi wyzwaniami, chociażby ograniczoną skalowalnością. Rozwiązanie lokalne zwykle wymaga zakupu odpowiedniej wielkości infrastruktury, do stworzenia środowiska zaspokającego potrzeby firmy. Jednak wraz z jej rozwojem może szybko okazać się, że posiadana infrastruktura jest niewystarczająca i wymaga sporej rozbudowy, co z kolei może być dla organizacji nie tylko zbyt kosztowne i czasochłonne, ale także stanowić znaczącą barierę jej dalszego rozwoju.

Rozwiązanie lokalne może zmniejszyć elastyczność firmy, a szybkie i duże zmiany mogą być trudne do wprowadzenia. W momencie konieczności wdrożenia nowego oprogramowania, które wymagałoby wprowadzenia zmian w całej infrastrukturze IT, proces implementacji może trwać o wiele dłużej, wiązać się z wyższymi kosztami i zaangażowaniem większej ilości działów, co w dużych organizacjach może zablokować całkowicie projekt. Co więcej, jeśli firma chce spróbować jakiegoś innowacyjnego rozwiązania, ale nie jest pewna jego wyniku, może zostać z kosztem i zasobami, które w sytuacji zmiany kierunku rozwoju będą ją niepotrzebnie obciążać.

Na koniec warto dodać, że sama instalacja i utrzymanie własnej infrastruktury wymaga specjalistycznej wiedzy doświadczonego zespołu IT. Organizacja musi przygotować się więc na koszt utrzymania odpowiednio wykwalifikowanej kadry lub skorzystania z usług firmy zewnętrznej. W obu przypadkach może okazać się sporym obciążeniem finansowym, zwłaszcza dla nowopowstałych firm.

Chmura obliczeniowa to elastyczna efektywność.

Rozwiązanie chmurowe bazuje na wykorzystaniu zewnętrznych zasobów, w formie wirtualnych serwerów przechowywujących dane i aplikacje, które są udostępniane jako usługa, w tak zwanej chmurze. Usługi te są dostępne online i mogą być dowolnie skalowane, w zależności od potrzeb firmy, która nie musi ponosić jednorazowych nakładów inwestycyjnych, związanych z budową własnego środowiska, jego obsługi, czy też zatrudnienia zespołu IT.

Jako największą korzyść rozwiązania chmurowego należy wymienić skalowalność. Wykorzystanie chmury umożliwia firmom bardzo szybkie reagowanie na jej bieżące potrzeby oraz elastyczne dopasowywanie do nich mocy obliczeniowej, pamięci czy przepustowości sieci. Zmiany te nie pociągają za sobą jednorazowej inwestycji w sprzęt, ani konieczności zatrudniania zespołu IT i mogą być weryfikowane w krótkich przedziałach czasowych. Organizacja może nie tylko powiększyć zasoby z których korzysta, ale także drastycznie je zmniejszyć, gdy zajdzie taka potrzeba, bez konieczności zwalniania personelu i amortyzacji zbędnego sprzętu.

Brak kosztów początkowych, to kolejny benefit wykorzystania chmury obliczeniowej. Firma nie musi posiadać budżetu inwestycyjnego, by móc korzystać z dużych zasobów, które będą rozliczane w systemie abonamentowym, proporcjonalnie do zużycia. Ma to szczególne znaczenie dla start-upów, które z jednej strony posiadają ograniczone środki, a z drugiej nie są pewne końcowej skali swojego rozwoju.

Korzystanie z rozwiązań chmurowych daje nieograniczony dostęp do wszystkich zasobów firmowych. Oznacza to, że wszyscy pracownicy mogą pracować z dowolnego miejsca na świecie i mieć dostęp do wszystkich danych, systemów czy też aplikacji, pod warunkiem, że posiadają stały dostęp do usług internetowych.

Rozwiązania chmurowe pozwalają firmom na większą elastyczność w biznesie. Łatwe dostosowanie zasobów do zmieniających się potrzeb i wymagań firmy, skalowalność i możliwość modyfikowania ich wykorzystania, daje organizacji nieograniczone pole do działania, w szybko zmieniających się warunkach.

Wady rozwiązania chmurowego.

Wykorzystanie rozwiązania chmurowego niesie za sobą także pewne zagrożenia. Administratorzy tracą część kontroli nad swoimi danymi i aplikacjami. Przechowywanie zasobów w dużej mierze bazuje na zaufaniu do innej firmy, a dokładniej do oficjalnego dystrybutora zapewniającego, że dostawca usługi przechowuje i chroni nasze dane w sposób bezpieczny oraz zgodny z przepisami. Gromadzenie i przetwarzanie danych w chmurze oznacza też, że są one przechowywane na serwerach będących poza kontrolą naszej firmy, w zależności od wybranego modelu, także na zasobach współdzielonych, co potencjalnie zwiększa ryzyko zagrożenia ich bezpieczeństwa.

Uzależnienie od dostawcy, czyli tak zwany vendor lock-in, to kolejny minus rozwiązania chmurowego, które może się pojawić na różnych płaszczyznach. Trudności finansowe, zmiany w polityce lub problemy z systemem po stronie dostawcy, mogą znacząco wpłynąć na dostępność firmowych zasobów. Zdarzają się też sytuacje, w których dostawca nagle znika lub istotnie zmieniają się parametry samej usługi. Spadek jakości SLA to także powód do zmartwień dla administratorów, podobnie jak wydawanie danych bez zachowania ich struktury, po wygaśnięciu umowy

Wykorzystanie chmury, w dłuższej perspektywie czasu, może być droższym rozwiązaniem, zwłaszcza jeśli firma potrzebuje dużej przestrzeni dyskowej lub dużych zasobów obliczeniowych. Dla organizacji posiadających bardzo duże serwerownie, miesięczny koszt wykorzystania zasobów zewnętrznych może okazać się zbyt dużym obciążeniem.

Podczas analizy zastosowania chmury obliczeniowej należy pamiętać o ograniczeniach i kwestiach prawnych, które mogą uniemożliwić niektórym firmom skorzystanie z takiego rozwiązania. Istnieją także sektory, w przypadku których można mówić o realnych ograniczeniach prawnych w korzystaniu z rozwiązań chmurowych:

• Firmy z sektora rządowego lub obrony narodowej - ze względu na wrażliwość danych i konieczność spełnienia określonych wymagań bezpieczeństwa;

• Firmy z sektora finansowego - regulacje branżowe wymagają, aby dane finansowe były przechowywane w sposób lokalny;

• Firmy z sektora medycznego - w przypadku przetwarzania i przechowywania danych medycznych ważne jest spełnienie wymogów regulacyjnych w zakresie prywatności i bezpieczeństwa danych;

• Firmy z sektora energetycznego - z powodu wrażliwości danych i konieczności ochrony przed cyberatakami.

Czy istnieje uniwersalna rekomendacja dla każdej firmy?

Nie ma uniwersalnej reguły wskazującej najlepsze rozwiązanie dla każdej organizacji. Oba omawiane rozwiązania są swoimi komplementarnymi przeciwieństwami, co oznacza, że każda zaleta jednego będzie wadą drugiego. Dlatego, wybór infrastruktury powinien być poprzedzony etapem analizy: potrzeb biznesowych, technologicznych, oraz obranego przez firmę kierunku rozwoju. W zależności od skali wdrożenia oraz modelu wybranej usługi, zdarza się, że randomowa implementacja rozwiązania chmurowego lub jego wybór dla samej idei bycia innowacyjnym, zakończy się porzuceniem projektu w początkowej fazie lub też osiągnieciem jedynie doraźnych korzyści.

Chmura obliczeniowa to dobre rozwiązanie dla nowo powstających firm, które nie mają jeszcze własnej infrastruktury IT, nie posługują się danymi krytycznymi, a koszty związane z budową własnego centrum danych nie byłyby adekwatne do początkowych potrzeb. Wymiernych korzyści mogą oczekiwać organizacje, które posiadają przestarzałą infrastrukturę, wymagającą dużych nakładów inwestycyjnych. Natomiast, w przypadku firm posiadających nowoczesne środowisko on-premise wiele zależy od indywidualnych potrzeb i oczekiwań samej organizacji.

Warto pamiętać o tym, że migracja do chmury może wymagać dodatkowych nakładów finansowych. Istnieją także sektory w których, wykorzystanie rozwiązań chmurowych nie jest rekomendowane, a czasem nawet może być niemożliwe, ze względu na regulacje prawne lub ich brak. W przypadku firm posługujących się danymi krytycznymi, zawsze wymagane jest utrzymywanie lokalnych kopii zapasowych, co przy zastosowaniu rozwiązań chmurowych, niezmiennie będzie wymuszało na firmie dodatkową inwestycje we własną infrastrukturę IT.

W świecie narastających regulacji prawnych, dotyczących przechowywania danych, wszelkich obostrzeń w zakresie bezpieczeństwa ich przetwarzania oraz bardzo szybko zmieniającego się świata zagrożeń, sporym wyzwaniem dla rozwiązań chmurowych będzie fakt, iż na ten moment nie posiadają one realnych zabezpieczeń prawnych. Nie będąc właścicielem infrastruktury nie mamy wpływu na to, gdzie dane są przetwarzane oraz na prędkość ich odtworzenia po awarii. Oczywiście, w kontrakcie można wymusić na zleceniobiorcy różnego typu klauzule, obciążyć go niebotycznymi karami oraz gwarantowanymi parametrami usługi, natomiast ostateczne ryzyko pozostaje decyzją biznesową każdego zleceniodawcy.

Pomimo sporej powszechności materiałów promujących tylko rozwiązania chmurowe, warto pamiętać o zachowaniu racjonalnego balansu. Z pomocą przychodzą także najlepsze praktyki stosowane w największych firmach, które pokazują, że dywersyfikacja rozwiązań sprawdza się najlepiej. Z chmury warto zatem korzystać, natomiast należy to robić zgodnie z przemyślanym planem, nie na wszystkich zasobach firmowych i oczekując zaplanowanych korzyści.

Jakie rozwiązanie Proget wybrać – lokalne czy w chmurze?

Jako jedyny Polski producent rozwiązania do zarządzania bezpieczeństwem danych przetwarzanych na firmowej flocie urządzeń mobilnych, chcemy jak najlepiej zaspokoić potrzeby Twojej organizacji, dlatego w swojej ofercie posiadamy oba opisywane rozwiązania. Sam zdecyduj, które będzie lepsze dla Twojej firmy.

Wybierz licencje w chmurze jeśli:

• zależy Ci na szybkim uruchomieniu systemu

• nie chcesz inwestować we własne serwery oraz ich utrzymanie

• stawiasz na mobilność oprogramowania

• chcesz mieć stały i natychmiastowy dostęp do najnowszych funkcji

Wybierz on-premise jeśli:

• stawiasz na najwyższy poziom bezpieczeństwa danych

• chcesz zachować pełną kontrolę nad systemem i zasobami

• zależy Ci na samodzielnej konfiguracji infrastruktury, uprawnień i dostępności

• nie chcesz obciążać budżetu stałymi opłatami subskrypcyjnymi

Daj nam znać, Jeśli w dalszym ciągu zastanawiasz się nad tym, które rozwiązanie będzie dla Ciebie. Nasz zespół chętnie pomoże Ci w podjęciu decyzji.

Nie masz czasu na czytanie - posłuchaj naszego podcastu.